Myślenie systemowe

Myślenie systemowe to wartość, o której w Polsce nie mówi się w kontekście edukacji. Szczerze mówiąc, pierwszy raz spotkałem się z tym pojęciem kiedy czytałem książkę Daniela Golemana pt. Focus, gdzie autor odnosi się do myślenia systemowego jako propozycji postrzegania świata. W myśleniu systemowym kluczem jest świadomość istnienia połączeń między elementami otaczającej nas rzeczywistości. Wszystko jest jednym połączonym organizmem. Oczywiście jest to uogólnienie, ale kiedy weźmiemy prosty przykład, zobaczymy na czym to polega.

Jednym z moich ulubionych ćwiczeń na pokazanie wartości myślenia systemowego jest drukowanie. Swoim uczniom zwykle stawiam pytanie: Ile osób trzeba zaangażować, byście mogli wydrukować kartkę papieru? Uczniowie odpowiadają np. Jedną, mnie. Potem ktoś mówi dwie, moich rodziców. Potem ktoś wpada na pomysł, że zanim będziemy mogli drukować, musimy skądś wziąć drukarkę i papier i tusz lub toner. Kupujemy to w sklepie. A jak te rzeczy dostają się do sklepu? Ktoś je przywozi. Być może jakaś firma kurierska. Mamy więc kolejną osobę zaangażowaną w nasz wydruk. A żeby drukarka znalazła się w sklepie, przywieziona przez kierowcę, musi najpierw być zaprojektowana, zbudowana, złożona, zapakowana. Do tego trzeba kolejnych ludzi.

I tak dalej i tak dalej aż zabrniemy w kolejne połączenie. Na końcu mówię uczniom, jeśli o tym nie pomyśleli: dobrze, macie drukarkę, a teraz co z papierem? O nie! ile to będzie ludzi! pada często w reakcji na moje pytanie. O to chodzi w myśleniu systemowym. Jeśli wiemy, że pewne elementy są ze sobą połączone, wiemy również, że zmiana jednego z nich może mieć wpływ na pozostałe. To wpływa na nasze wybory i cały proces decyzyjny. Myśląc systemowo jesteśmy w stanie poszukać lepszych rozwiązań i wziąć pod uwagę, że nie jesteśmy pępkiem świata. Nasze decyzje mogą pomóc innym lub im zaszkodzić, ponieważ są z nami w jakiś sposób połączeni.

Mam nadzieję, że udało mi się pokazać, dlaczego ta wartość jest ważna zarówno dzisiaj jak i jutro. Jeśli jednak nadal nie czujecie myślenia systemowego, odsyłam do klipu na YT: