Pantofelka pięknego rysuję..
Ostatnio moi uczniowie narzekali, że muszą rysować i uczyć się budowy pantofelka. Nie dosyć, że pierwszy raz w życiu spotkali się z takim organizmem, to jeszcze od razu muszą znać jego budowę wewnętrzną. Powiedziałem im, że ja też przez to przechodziłem i rozumiem ich frustrację pozorną bezcelowością tego zadania. Dlaczego pozorną? Ponieważ budowa pantofelka jest tak naprawdę wprawką do kolejnego poziomu trudności w opisywaniu coraz bardziej złożonych organizmów. Tylko żaden uczeń o tym nie wie. Nikt im tego wcześniej nie powiedział.
To skłoniło mnie do zastanowienia się nad celowością zadań na lekcjach. Jak często nauczyciele wyjaśniają uczniom po co robią dane zadanie? Czy powinni to robić zawsze? Jakie konsekwencje może mieć omawianie i nieomawianie celowości zadania? To przykłady pytań na które postaram się dać odpowiedź na podstawie osobistych doświadczeń i wiedzy. Jeśli macie coś do powiedzenia w tej kwestii, zachęcam do podzielenia się opiniami w komentarzach.
Zacznij od dlaczego
Przyznaję, że nie mam pojęcia jak często nauczyciele mówią uczniom dlaczego będą robić dane zadanie i co jest jego celem. Nie udało mi się dotrzeć do badań na ten temat. Mogę tylko podejrzewać na podstawie ilości wystąpień różnych postaci na konferencjach oraz wydarzeniach transmitowanych w internecie, że sprawa celowości działań jest dużym tematem. Jednym z najbardziej znanych propagatorów rozpoczynania od celu zadania jest Simon Sinek. Jego książka Start With Why oraz wystąpienia na TED talks pokazują jak ważnym elementem działania jest informacja po co robimy to co robimy. Świadomość celu służy jako inspiracja, napędzająca do podejmowania kolejnych kroków na drodze do realizacji wcześniej ustalonych założeń. Warto żebyśmy o tym pamiętali szukając nowych możliwości motywowania uczniów do nauki.
Mój wewnętrzny sceptyk uruchamia w tym momencie program "wątpliwość". Czy gra w otwarte karty jest zawsze dobrą strategią? Mając w pamięci moje pierwsze doświadczenia we wprowadzaniu eduScrum na lekcji kiedy dokładnie wyłożyłem uczniom cały system, wytłumaczyłem po co są poszczególne elementy, razem przerobiliśmy Guide Book a mimo to uczniowie nie chcieli kontynuować pracy w ten sposób po pierwszym sprincie, stwierdzam że są sytuacje kiedy nie można od razu zdradzać wszystkiego. Im bardziej złożony temat tym bardziej wskazane jest dawkowanie informacji. Wiąże się to z przytłoczeniem spowodowanym nadmiarem danych. Kiedy uczeń dotrze do pewnego pułapu, włącza blokadę i nie przyjmuje więcej wiadomości. Powstaje opór, który może doprowadzić do zaniechania wszelkich działań w temacie..
Co w takim razie zrobić ze złożonymi sytuacjami w kwestii celowości? Najlepszym sposobem jest przekształcenie złożonego tematu na coś w rodzaju misji, z wytyczonymi zadaniami, w opisie których będzie stopniowo pokazywany sens ich wykonywania, kawałek po kawałku. Dzielenie dużych problemów na mniejsze paczki jest techniką, którą poznałem w czasach kiedy interesowałem się metodologią zarządzania projektami proponowaną przez Project Management Institute (PMI). Pomaga mi ona w życiu zawodowym i prywatnym, kiedy mam większe projekty do realizacji.
Z kolei przy krótszych zadaniach, istotnych dla nauczyciela, podanie celu zadania może wywołać dodatkową motywację u uczniów, bo podkreśla ważność tego co będą robić. Wtedy celowość ma kluczowe znaczenie i może być stosowana bezpośrednio. Uczniowie, jak wszyscy ludzie, chcą wiedzieć czy to co będą robić ma jakiś sens, daje im wartość, lub prowadzi do większego celu, ponieważ chcą wiedzieć czy ich działania będą miały na coś wpływ oraz ile zaangażowania mają włożyć w realizację zadania. Jeśli myślisz teraz, że mówienie dzieciom co jest ważne a co już nie jest nonsensem, bo uczniowie powinni zawsze w pełni angażować się w pracę, pomyśl o sobie i o tym czy Ty swoją postawą i poziomem zaangażowania możesz świecić przykładem dla uczniów. Kiedy ja robię retrospektywę dotyczącą mojego zaangażowania, zazwyczaj przychodzi mi na myśl zasada Pareto 80/20, gdzie osiemdziesiąt procent pracy jest wykonywane w dwadzieścia procent czasu. Poziom zaangażowania różni się w zależności od czynników zewnętrznych i wewnętrznych, więc planując nasze działania powinniśmy od razu założyć, że zaangażowanie przez cały czas na sto procent jest nierealne..
Zalety podawania sensu robienia czegoś zostały już przedstawione, ale co się stanie kiedy zupełnie pominiemy omawianie celowości zadania? Przede wszystkim, utrudnimy pracę uczniom oraz sobie. Uczniowie nie będą mieli świadomości po co robią dane zadanie, będą przyjmować postawy charakterystyczne dla pracowników korporacji lat dziewięćdziesiątych, którzy byli małymi trybikami w ogromnej machinie i nie wiedzieli po co się wciąż obracają, ani jak ważne są ich obroty dla funkcjonowania całego systemu. Uczniowie przyjmują w takiej sytuacji bierną postawę, nie wykazują zaangażowania, robią konieczne minimum, wyrażając przy tym na różne sposoby swoje niezadowolenie. Brzmi znajomo? Oczywiście, nie twierdzę, że podanie celu zadania jest panaceum na całe zło w szkole. Ale jest to kolejna cegiełka do zbudowania mostu porozumienia między nauczycielem i uczniami.
Czy zawsze opłaca się celować w celowość?
Mój wewnętrzny sceptyk uruchamia w tym momencie program "wątpliwość". Czy gra w otwarte karty jest zawsze dobrą strategią? Mając w pamięci moje pierwsze doświadczenia we wprowadzaniu eduScrum na lekcji kiedy dokładnie wyłożyłem uczniom cały system, wytłumaczyłem po co są poszczególne elementy, razem przerobiliśmy Guide Book a mimo to uczniowie nie chcieli kontynuować pracy w ten sposób po pierwszym sprincie, stwierdzam że są sytuacje kiedy nie można od razu zdradzać wszystkiego. Im bardziej złożony temat tym bardziej wskazane jest dawkowanie informacji. Wiąże się to z przytłoczeniem spowodowanym nadmiarem danych. Kiedy uczeń dotrze do pewnego pułapu, włącza blokadę i nie przyjmuje więcej wiadomości. Powstaje opór, który może doprowadzić do zaniechania wszelkich działań w temacie..
Okiełznać słonia
Co w takim razie zrobić ze złożonymi sytuacjami w kwestii celowości? Najlepszym sposobem jest przekształcenie złożonego tematu na coś w rodzaju misji, z wytyczonymi zadaniami, w opisie których będzie stopniowo pokazywany sens ich wykonywania, kawałek po kawałku. Dzielenie dużych problemów na mniejsze paczki jest techniką, którą poznałem w czasach kiedy interesowałem się metodologią zarządzania projektami proponowaną przez Project Management Institute (PMI). Pomaga mi ona w życiu zawodowym i prywatnym, kiedy mam większe projekty do realizacji.
Realnie rzecz biorąc..
Z kolei przy krótszych zadaniach, istotnych dla nauczyciela, podanie celu zadania może wywołać dodatkową motywację u uczniów, bo podkreśla ważność tego co będą robić. Wtedy celowość ma kluczowe znaczenie i może być stosowana bezpośrednio. Uczniowie, jak wszyscy ludzie, chcą wiedzieć czy to co będą robić ma jakiś sens, daje im wartość, lub prowadzi do większego celu, ponieważ chcą wiedzieć czy ich działania będą miały na coś wpływ oraz ile zaangażowania mają włożyć w realizację zadania. Jeśli myślisz teraz, że mówienie dzieciom co jest ważne a co już nie jest nonsensem, bo uczniowie powinni zawsze w pełni angażować się w pracę, pomyśl o sobie i o tym czy Ty swoją postawą i poziomem zaangażowania możesz świecić przykładem dla uczniów. Kiedy ja robię retrospektywę dotyczącą mojego zaangażowania, zazwyczaj przychodzi mi na myśl zasada Pareto 80/20, gdzie osiemdziesiąt procent pracy jest wykonywane w dwadzieścia procent czasu. Poziom zaangażowania różni się w zależności od czynników zewnętrznych i wewnętrznych, więc planując nasze działania powinniśmy od razu założyć, że zaangażowanie przez cały czas na sto procent jest nierealne..
A co jeśli nie będę tego robić...?
Zalety podawania sensu robienia czegoś zostały już przedstawione, ale co się stanie kiedy zupełnie pominiemy omawianie celowości zadania? Przede wszystkim, utrudnimy pracę uczniom oraz sobie. Uczniowie nie będą mieli świadomości po co robią dane zadanie, będą przyjmować postawy charakterystyczne dla pracowników korporacji lat dziewięćdziesiątych, którzy byli małymi trybikami w ogromnej machinie i nie wiedzieli po co się wciąż obracają, ani jak ważne są ich obroty dla funkcjonowania całego systemu. Uczniowie przyjmują w takiej sytuacji bierną postawę, nie wykazują zaangażowania, robią konieczne minimum, wyrażając przy tym na różne sposoby swoje niezadowolenie. Brzmi znajomo? Oczywiście, nie twierdzę, że podanie celu zadania jest panaceum na całe zło w szkole. Ale jest to kolejna cegiełka do zbudowania mostu porozumienia między nauczycielem i uczniami.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz